10 Νοεμβρίου: Ευρωπαϊκή ημέρα ισότητας αμοιβών
Από τη Δέσποινα Αφεντούλη*
Φέτος, στις 10 Νοεμβρίου 2021, τιμάται η Ευρωπαϊκή ημέρα ισότητας αμοιβών. Παράλληλα, υπογραμμίζεται η μακρά πορεία γεφύρωσης του μισθολογικού χάσματος μεταξύ ανδρών-γυναικών για την ίδια εργασία.
Η εν λόγω ημέρα, η οποία ορίστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, συμβολίζει την τελευταία ημέρα του έτους κατά την οποία οι γυναίκες αμείβονται σε σχέση με άνδρες συναδέλφους τους για ισάξια εργασία.
Παρά το γεγονός ότι η θέση της γυναίκας σε επαγγελματικό και κοινωνικό επίπεδο έχει βελτιωθεί και η ίση αμοιβή είναι κατοχυρωμένη στις Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 1957, καθώς και από την ευρωπαϊκή νομοθεσία, δεν εφαρμόζεται απολύτως.
Σύμφωνα με τη Εurostat για το έτος 2020, στην Ευρωπαϊκή Ένωση το μισθολογικό χάσμα μεταξύ ανδρών-γυναικών ανέρχεται σε ποσοστό ύψους 14.1%. Η ίδια πηγή αναφέρει ότι στην Ελλάδα και στην Κύπρο, το μισθολογικό χάσμα μεταξύ ανδρών-γυναικών για το έτος 2018 ανέρχονταν σε ποσοστό ύψους 10.4%, ενώ για το 2019 το ποσοστό μειώθηκε για την Κύπρο, καθώς ανερχόταν σε ποσοστό ύψους 10%.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην Ευρώπη, για κάθε 1 ευρώ που πληρώνονται οι άνδρες, οι γυναίκες αμείβονται με 86 σεντς, εργάζονται δηλαδή δωρεάν τους δύο τελευταίους μήνες τον χρόνο.
Παρά τα προσόντα και τις ικανότητες τους, παρατηρείται ότι η εξέλιξη των γυναικών σε ιεραρχικά ανώτερες θέσεις, συναντά εμπόδια και δεν αξιολογείται με αντικειμενικά κριτήρια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επισημαίνει ότι τα αιτία που οδηγούν στις μισθολογική ανισότητα μεταξύ ανδρών-γυναικών οφείλονται σε συγκεκριμένους παράγοντες.
Ειδικότερα, επισημαίνεται ότι μόλις το 7,9% των γυναικών προάγεται σε υψηλόβαθμες θέσεις, ενώ οι γυναίκες υπερεκπροσωπούνται σε συγκεκριμένους τομείς και επαγγέλματα, όπου αμείβονται με χαμηλούς μισθούς, ακόμα και εάν διαθέτουν το ίδιο απαιτούμενο επίπεδο επαγγελματικής εμπειρίας και εκπαίδευσης.
Υπογραμμίζεται επίσης, ότι οι γυναίκες αναλαμβάνουν σημαντικές μη αμοιβόμενες υποχρεώσεις, όπως τα οικιακά, τη φρόντιδα των παιδιών ή ηλικιωμένων συγγενών σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι οι άνδρες (κατά μέσο όρο υπολογίζεται ότι οι γυναίκες αφιερώνουν 22 ώρες την εβδομάδα, ενώ οι άνδρες 9 ώρες αντίστοιχα).
Όπως αναφέρεται, το γεγονός αυτό έχει αντίκτυπο στην επαγγελματική πορεία της γυναίκας, καθώς περισσότερες από μια στις τρεις γυναίκες μειώνουν τις ώρες εργασίας τους και ημιαπασχολούνται, ενώ το ίδιο συμβαίνει μόλις σε έναν στους δέκα άνδρες αντίστοιχα. Επιπλέον, τονίζεται ότι γυναίκες μένουν εκτός της αγοράς εργασίας συχνότερα από τους άνδρες και αυτό έχει αντίκτυπο στο ποσό που αμοίβονται την ώρα, σε μελλοντικά κέρδη και συντάξεις.
Ειδικότερα μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανάγκη αποτελεσματικής διευθέτησης της μισθολογικής διαφοράς μεταξύ γυναικών-ανδρών θεωρείται ακόμη πιο επιτακτική. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τη θέτει δε, ως μια από τις προτεραιότητες της στους στόχους της Στρατηγικής Ισότητας των Φύλων για τη χρονική περίοδο 2020-2025, αναδεικνύοντας την ίση κατανομή ευθυνών φροντίδας, σπάζοντας τη «γυάλινη οροφή» για τις γυναίκες, συνεκτιμώντας τις ικανότητες, τις προσπάθειες και τις ευθύνες των γυναικών.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2020, απώτερος στόχος είναι όλοι, άνδρες-γυναίκες, να έχουν την ελευθερία να χαράξουν την πορεία της επιλογής τους στη ζωή τους, ίσες ευκαιρίες ανέλιξης, ισότιμη συμμετοχή και ανάληψη ηγετικού ρόλου στην κοινωνία.
*Η Δέσποινα Αφεντούλη είναι Δρ Κοινωνιολογίας-Δημοσιογράφος.