Ομιλία στην εκδήλωση του Ο.Ν.Α.Π. Θέσπις Δήμου Διονύσου με θέμα: «Αφιέρωμα στη μάχη της Κρήτης» Άγιος Στέφανος, 26/05/12
Για τη μάχη της Κρήτης και τη σημασία της στην τελική έκβαση του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου μίλησε η Δέσποινα Αφεντούλη στη σχετική εκδήλωση-αφιέρωμα που διοργάνωσε ο Δήμος Διονύσου- Ο.Ν.Α.Π. Θέσπις στον Άγιο Στέφανο στις 26/05/12.
Η Δ. Αφεντούλη, η οποία εκτός από προσφυγικές, έχει και κρητικές ρίζες, αφιέρωσε την πρώτη πτυχιακή της κατά τη διάρκεια των σπουδών της στη Μάχη της Κρήτης το 1941. Σημαντική πρωτοτυπία της έρευνάς της, η οποία έλαβε χώρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, είναι ότι καλύπτει συνολικά όλες τις πλευρές που συμμετείχαν σε αυτήν την ιστορική μάχη: την ελληνική, μαζί με την πλευρά των συμμάχων, και τη γερμανική. Όπως ανέφερε, όταν υλοποιούσε την έρευνάς της στην Κρήτη, είχε την τύχη γνωριστεί από κοντά με αγωνιστές, οι οποίοι κατέθεσαν την προσωπική τους μαρτυρία για τη Μάχη.
Παρουσιάζοντας τη στρατιωτική ιστορία της Μάχης, την κομβική γεωστρατηγική θέση της Νήσου, το στάδιο της στρατιωτικής προετοιμασίας των Ελλήνων και των Συμμάχων (Βρετανοί, Αυστραλοί και Νεοζηλανδοί), αλλά και τη διεξαγωγή της Μάχης, αναφέρθηκε ιδιαίτερα στη στάση του άμαχου πληθυσμού στην Κρήτη. Όπως χαρακτηριστικά επεσήμανε «…παρά τις ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό και […] παρά τα περιορισμένα σε αριθμό πολεμοφόδια […] νέοι, ηλικιωμένοι, ακόμα και γυναίκες κατέβαλαν μια ηρωική εθνική αντίσταση, ενώνοντας τις δυνάμεις τους με ό,τι μέσα είχαν.»
Οι επιτυχίες των συμμάχων και των Κρήτων αντιστασιακών, υπογράμμισε η Δ. Αφεντούλη, καταρράκωσαν το ηθικό των Γερμανών και έδωσαν δύναμη σε όλους τους Κρήτες, ωστόσο, «Σειρά από στρατηγικά λάθη των Συμμάχων, παρά την επιτυχή αποκωδικοποίηση των γερμανικών στρατηγικών σχεδίων, όπως επίσης οι περιορισμένες δυνατότητες των Συμμάχων, εξαιτίας της ανεπαρκούς προετοιμασίας τους για τη Μάχη, οδήγησε τελικά στην επικράτηση των Γερμανών την 1η Ιουνίου στη Νήσο.»
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στην ιστορική συμβολή της Μάχης της Κρήτης, η οποία «ουσιαστικά σήμανε τη λήξη της γερμανικής εκστρατείας στα Βαλκάνια», ενώ «εκφράζει την ύψιστη πράξη της αυτοθυσίας, το θάρρος και την ηρωική αντίσταση των Κρητικών», προκαλώντας τον θαυμασμό σε διεθνές επίπεδο.
Το τίμημα σε πολεμοφόδια και ανθρώπινο δυναμικό, τόνισε – μεταξύ άλλων- η ομιλήτρια, ήταν τόσο υψηλό, ο Τσώρτσιλ αποκάλεσε «Πύρρεια» τη νίκη των Γερμανών στην Κρήτη, ενώ ο Χίτλερ δεν τόλμησε άλλη αεραποβατική επιχείρηση στο μέλλον.
Επιπλέον, η Δ. Αφεντούλη απηύθυνε έκκληση σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία «να αντλήσουμε δύναμη από τις αξίες και τις αρετές, που μας δίδαξε ο ηρωισμός των Κρητικών και το απαράμμιλο πάθος τους για την ελευθερία», ενώ επέλεξε να κλείσει με τα λόγια του Ν. Καζαντζάκη, τα οποία περιγράφουν με σαφήνεια την κρητική ψυχή:
«Υπάρχει και κάτι άλλο στην Κρήτη, υπάρχει μια φλόγα – ας την πούμε ψυχή – κάτι πιο πάνω από τη ζωή και το θάνατο, που είναι δύσκολο να το περιορίσεις. […] Αυτός ο λαός δεν έχει την ανάγκη κανενός για να σωθεί. Σώζει, δεν σώζεται. Ένα μονάχα σου μένει τότε: να δοκιμάσεις να γίνεις άξιος αυτού του λαού, να κερδίσεις τη δύναμη της ψυχής, που ποτέ δεν καταδέχτηκε να απατήσει τον εαυτό του ή τους άλλους, και που πάντα τολμάει ν’ αντικρίζει, πρόσωπο με πρόσωπο, τη θεά εκείνη που δεν κάνει χατίρια και δεν κάθεται στα πόδια κανενός, την αγέλαστη κι αδάκρυτη θεά, την ΕΥΘΥΝΗ».
*Η Δέσποινα Αφεντούλη είναι Δρ Κοινωνιολογίας, δημοσιογράφος και Περιφερειακή σύμβουλος Ανατολικής Αττικής